Oruca kuşluk vaktine kadar niyet edilebilir mi?
Gece oruç tutma düşüncesi ile yatan ancak sarahaten (açıkça) ve kati olarak dille veya kalbi niyet etmeyen birinin, sabah kalktığında kuşluk vaktine kadar oruca niyet etmesi şer’an muteber midir? Aynı şekilde, bu düşünce aklında olarak yatan ancak sarahaten ve kati niyet etmeyen biri sabah kalktığında ‘ben bugün oruç tutmayacağım’ dese bu durumda artık oruçlu sayılmayıp o günün orucunu yemiş olup hem günah işlemiş olur hem de kaza mı gerekir?
a- İbadetin aslı niyettir. Niyet edilmedikçe ibadet olmaz.
b- ..se,..sa ile niyet olmaz. Kalben ‘karar verdim, kesin’ denen şey niyettir.
c- Oruca imsak vaktinden önce niyet edilmesi esas olan uygulamadır.
d- Ramazan orucu, sabit bir gün için adanmış adak orucu ve nafile oruçlar için KUŞLUK VAKTİNE KADAR niyet edilebilir.
e- Kuşluk vaktine kadar niyet edebilmek için imsak vaktinden sonra orucu bozacak bir şey yapmamış olmak gerekir.
f- Ramazan orucunun kazası, keffaret oruçları, bozulan bir orucun kazası oruçlarında ise İMSAK VAKTİNE KADAR niyet etmek şarttır.
g- Ramazan günü oruca niyet etmediği için gündüz yemek yiyen kebair (büyük) bir günah işler. Keffaret ise gerekmez. Çünkü keffaret, başlanmış bir ibadetin bozulmasına yönelik bir cezadır. O kişinin büyük bir tevbe ile Allah’a yönelmesi gerekir.
Nureddin Yıldız
Küçük yaşlardan beri oruç tutuyorum ve tutmadığım orucum yok diye düşünüyorum. Bununla birlikte bazen pazartesi ve perşembe günleri nafile oruç tutuyorum. Fakat farz oruçlardan tutmadığım veya tutup da kabul olmayan oruçlarım var mı diye de tereddüt yaşıyorum. Bu yüzden nafile oruca niyet ederken öncelikle geçmişte tutmadığım/hatırlayamadığım veya kabul olmayan orucum varsa onlardan birini kaza etmeye şayet yoksa da nafile oruç tutmaya diye niyet edilebilir mi?
Tuttuğunuz bazı oruçlar için ÜZERİME KAZA KALAN SON ORUÇ diyerek niyet edebilirsiniz. Kaza varsa onun yerine geçer değilse zaten nafiledir.
Nureddin Yıldız
Kaza oruçlarına imsak vaktinden önce niyet edilmesi şarttır.’ Bu ne kadar doğrudur?
Evet, bu kural doğrudur. Ramazan oruçlarının ve kaza oruçlarının niyetinin imsak vaktinde önce yapılması gerekmektedir. Bu, şu demektir: İmsak vakti girdikten sonra ‘bari bugün oruç tutayım’ şeklindeki bir niyet, Ramazan veya kaza oruçları için geçerli değildir.
Orucun sahih olması için niyet etmek şarttır. Niyetsiz oruç makbul değildir. Ramazan orucuna, akşamdan itibaren kuşluk vaktine kadar niyet edilebilir. Şöyle ki: Normal olarak oruca, sahur yemeğini yedikten sonra niyet edilir. Ancak sahurda uyanamayıp yeme içme zamanının bittiği imsak vaktinden sonra kalkan bir kimse, güneş doğmuş olsa bile kuşluk vaktine kadar o günün orucuna niyet edebilir. Yeter ki imsak vaktinden sonra orucu bozacak bir şey yapmasın. Niyet oruçta da diğer ibadetlerde de esasen kalp ile olur. Yani geceleyin, yarın oruç tutacağını kalbinden geçiren kimse niyet etmiş demektir. Oruç tutmak düşüncesi ile sahur yemeğine kalkan kimsenin bu düşüncesi uygulamalı bir niyettir. Oruca kalp ile niyet etmek yeterlidir. Ancak kalp ile yapılan bu niyeti dil ile söylemek müstehap görülmüştür.
Nureddin Yıldız
Selamünaleyküm Hocam, benim sorum ‘61’ günlük kefaret orucuyla ilgili; ben her gün niyet etmeyi unutuyorum. Şu an 45. güne geldim ve her gün niyet etmenin farz olduğunu öğrendim, lakin nerdeyse tuttuğum orucun yarısını dilim ile niyet etmeden tuttum; bu durumda ne yapmam gerekir tekrar baştan mı başlamam gerekiyor?
Niyet etmemek, bugün oruçlu olmayayım demektir. Sahura kalkıyorsanız, bu bir niyettir zaten. Endişe etmenize gerek yoktur
Nureddin Yıldız
Nafile oruç için niyetim eğer arkadaşım çağırmazsa oruç tutacağım diye olsa sabah da arkadaşım çağırdığı için açsam oruç kazası gerekir mi? Ve geceden niyetlenip sabah kalkınca işte saat 11 e kadar şu arkadaşım çağırırsa acarım desem gece niyetlendiğim için o bana vacip olur mu?
Nafile oruçlarda niyeti, bir yememiş olmak şartıyla saat on birlere kadar ertelemek caizdir. Buna göre sizin orucunu da niyeti ertelenmiş bir oruç sayılır, yaptığınız caizdir.
Nureddin Yıldız
Hocam acaba gece yemek yiyip de oruç tutma düşüncesi olan ancak dille veya kalpten kesin olarak oruca niyetlenmeyen biri sabah kalktığında ben bugün oruç tutmayacağım dese acaba kaza mı kefaret mi gerekir?
Ramazan gecesinde sahura kalkıp yemek yemek niyettir; sözlü niyet şart değildir. Sahurda yemek yerken yarın tutmayacağım diye söyleseydi o zaman sahur yemeği niyet olmazdı. Bu durumda sahurda yemek yoluyla niyet edip sabahleyin tutmayacağım diyerek yiyen keffaret ile cezalandırılır.
Nureddin Yıldız
Oruç Bozmaya Niyet Edildiğinde Bozulmuş Olur mu?
Hocam, acaba orucu bozuyorum demek ve akabinde de orucu kefaret gerektirmeyecek bir tarzda bozmak (örneğin mecbur kalıp ilaç almak) halinde oruç bozmaya niyet edildiğinde mi bozulmuş olur mu?
Bozacak bir iş yapınca oruç bozulur.
Nureddin Yıldız
Kaynak:
Fetva meclisi
Nureddin Yıldız
Maliki mezhebine göre Ramazan-ı Şerifin başında bir niyet getirilirse kafidir. Her gece niyet getirmek gerekmez. Bunun için Şafii veya Hanefi olan kimse Ramazan-ı Şerifte “Ben şu Ramazan-ı Şerif ayında oruç tutmağa niyet ettim.” dese iyi olur.